Перейти к содержимому
UzScite
  • НСИ
    • Новости События
    • Методическая информация
    • Нормативные документы
  • Каталог журналов
  • Указатель авторов
  • Список организаций

Ўсимлик қолдиқларини қолдиришнинг тупроқнинг сув ўтказувчанлиги ҳамда экинларнинг ўсиб-ривожланишига таъсири

Карабаев И.Т.

Хасанова Ф.М.

Irrigatsiya va melioratsiya

  • № 3(13) 2018

Страницы: 

8

 – 

13

Язык: узбекский

Открыть файл статьи
Открыть страницу статьи в Интернет

Аннотация

Результатами полевого опыта в севообороте “озимая пшеница – маш – хлопчатник” на староорошаемых типичных серозёмных почвах Ташкентской области установлено, что по сравнению с существующей технологией обработки почвы (обычная вспашка), при возделывании маша на постоянных гребнях наблюдается уплотнение как пахотного (0-30 см), так и подпахотного (30-50 см) слоев почвы. При проведении исследований по эффективности применения минимальной обработки почвы при выращивании повторных культур выявлено, что за счёт ранних сроков сева и сокращения количества обработок почвы перед севом обеспечивается улучшение водопроницаемости почвы по сравнению с обычной технологией выращивания повторных и основных культур. Независимо от количества растительных остатков (25, 50 и 100 процентов), урожай зерна маша при обычной вспашке составил около 11–12 ц/га, при чередующейся вспашке — 10–11 ц/га. Наибольший урожай хлопка-сырца, как при обычной вспашке, так и при чередующейся вспашке, достигнут при запашке в почву 100 процентов растительных остатков. При этом, урожайность хлопчатника была на 3,8 ц/га выше при обычной вспашке почвы, чем при чередующейся вспашке.

Тошкент вилоятидаги экидан суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида “кузги буғдой-мош-ғўза” алмашлаб экиш тизимида ўтказилган тажрибаларига кўра, мошни доимий пуштада парваришланганда тупроққа ишлов беришнинг оддий технологиясига (оддий ҳайдов) нисбатан тупроқнинг хайдов (0–30 см) ва ҳайдов ости (30–50 см) қатламларида зичланиш кузатилди. Кузги буғдойдан бўшаган майдонлардан самарали фойдаланишда, одатдаги технологияга нисбатан, ерга минимал ишлов бериш ҳисобига такрорий экинларни эрта экиш ва тракторларни далага кириш сонини камайтириш ҳисобига тупроқнинг сув ўтказувчанлигини яхшилашга эришиш мумкин. Ўсимлик қолдиқларини қолдириш миқдоридан (25, 50, 100 фоиз) қатъий назар оддий ҳайдов қўлланилганда мош ҳосилдорлиги 11–12 ц/га. ни, йил оралатиб ҳайдов ўтказиладиган вариантда эса 10–11 ц/га. ни ташкил этди. Оддий ҳайдов ҳамда йил оралатиб ҳайдов ўтказиладиганда ҳам энг юқори пахта ҳосили ўсимлик қолдиқларини 100% қолдирилганда олиниб, оддий ҳайдов ўтказилган вариантда йил оралатиб ҳайдов ўтказиладиган вариантга нисбатан 3,8 ц/га қўшимча пахта ҳосили олинган.

The field experiment on efficiency of soil tillage technology (conventional and alternate tillage) and amount of crop residue retention (25, 50 and 100% of crop residue produced in the corresponding plot of the experiment) in the winter wheat – summer green gram – cotton cropping system was carried on the old irrigated typical sierozem soil of the Tashkent region. The study results showed compaction of 0-30 and 30-50 cm soil layers with summer green gram grown under permanent beds compared to conventional soil tillage. Efficiency of minimum soil tillage for summer crop, decrease a number of tillage operations under minimum soil till resulted in earlier seeding of summer crop and improved soil water permeability compared to conventional soil tillage.Despite of amount of crop residue retained for mulching the grain yield of summer green gram was 1.1 to 1.2 t ha-1 under conventional tillage and 1.0 to 1.1 t ha-1 under alternate tillage. The highest seed cotton yield was reached with 100% residue retention for both conventional and alternate tillage. In that, the seed cotton yield was higher for 0.38 t ha-1 under conventional tillage in comparison with alternate tillage.

Список использованных источников

  1. Ишанов Ҳ.Ҳ., Дадажонов М., Эшонов Ж. - Сув ресурсларини оқилона бошқариш ва уларни ҳисобга олишдаги айрим муаммолар тўғрисида. «Irrigatsiya va melioratsiya» журнали Тошкент 2016. № 3(5) сон Б. 5-9.
  2. Аслонов Ч. - Снова о минимализации. “Земледелие” № 9. Москва. 1973. С. 18-21
  3. Кондратюк В.П., Саидумаров С.С. - Возможности дальнейшей минимализации предпосевной и междурядной обработки почвы при посеве хлопчатника. В кн.: Теоретические вопросы обработки почв. Ленинград.1969. С. 161-165.
  4. Кашкаров А.К. - Эффективность дифференцированной глубины вспашки в севообороте на светлых почвах Андижанской области. Автореф. канд. дисс., 1969.
  5. Мирзажанов Қ.М. - Ерни шудгорлашни модернизациялаш. Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги. №10. 2011. Б. 35.
  6. Ibragimov N., Evett S., Essenbekov Y., Khasanova F., Karabaev I., Mirzaev L., Lamers J.P.A. - Permanent beds versus conventional tillage in irrigated Central Asia. 2011. USA Agronomy Journal 103 (4): рр. 1002-1011.
  7. Devkota M. Nitrogen management in irrigated cotton based system under conservation agriculture on salt-affected lands of Uzbekistan. PhD Dissertation.ZEF/Rheinische Friedrich-Wilhelms Universitat Bonn, Germany. 2010. рр.235-239.
  8. Cayci G., L.K.Heng, H.S.Ozturk, D.Surek, C.Kutuk and M.Saglam. Crop yield and water use efficiency in semi-arid region of Turkey. 2009. Soil Tillage Research 103: рр.65-72.
  9. Hamblin A.P., D.Tennant and P.M.W. Perry. Management of soil water for nitrogen fertilizer on symbiotic nitrogen fixation by soybean cultivars. 1987. Plant and Soil Science 82: рр. 397-405.
  10. Muhammad W., Z. Shah, S.M.Shah and M.M.Iqbal, Rotational effects of legumes to subsequent rain-fed wheat in a low N soil. Pakistan J. 2003.Soil Science 22: рр. 19-23.
  11. Richards R.A., G.J. Rebetzke, A.G.Gondon and A.F.Van Herwaarden. Breeding opportunities for increasing efficiency of water use and crop yield in temperate cereals. Crop Science 2002. 42: рр 111-121.
  12. Sadras V.O. Influence of size of rain fallevents on water driven processes I. Water budgetof wheat crops in south-eastern Australia. Australian J. 2003. Agricultural Research 54: рр. 341-351.
  13. Davis G.J. and Quick G.S. Nutrient management, cultivar developmentand selection strategies to optimize water use efficiency. 1998. J. Crop Production 1.: рр. 221-240.
  14. Jerry L.H., Thomas S.J. and John P.H. Managing soils to achieve greater water use efficiency: A Review. 2001. USA Agronomy Journal 93: рр. 270-280.
  15. Раджабов Н.Қ.- Ғўзанинг ўрта толали “Андижон-36”,“С-6541” навларини парваришлашда сув ва ўғит меъёрларининг ҳосилдорлигига таъсири «IRRIGATSIYA VA MELIORATSYIA» журнали Тошкент 2017. № 1(7) сон Б. 13-15
  16. Evett S., Ibragimov N., Kamilov B., Esanbekov Y., Sarimsakov M., Shadmanov J., Mirhashimov R., Musaev R., Radjabov T., and Muhammadiev B. Neutron moisture meter calibration in six soils of Uzbekistan affected by carbonate content. 2007. Vadose Zone J. 6: рр. 406-412.
  17. Kamilov B., Ibragimov N., Evett S., and Heng L. Use of Neutron Probe for Investigation of Winter Wheat Irrigation Scheduling in Automorphic and Semi-Automorphic Soils of Uzbekistan. In: Proc. International Workshop on Conservation Agriculture for Cotton and Wheat Production. 13-18 October 2002. Tashkent, Uzbekistan. рp. 295-302.
  18. Kirda C., Derici R., Kanber R., Yazar A., Koc M., Barutcular C. Wheat yield response to irrigation and nitrogen. 2000. IAEATECDOC-1164. рp. 93-114.
  19. Li J., Shinobu I., Li Z., Egrinya E.A. Optimizing irrigation scheduling for winter wheat in the North China Plain. 2005. Agricultural Water Management 1: рр. 8-23.
  20. Zwart S.J. Bastiaanssen W.G. Review M., Of measured crop water productivity values for irrigated wheat, rice, cotton and maize. 2004. Agricultural Water Management 69: рр. 115-133.
  21. Alizadeh A., Keshavarz A. Status of agricultural water use in Iran. In: Water Conservation, Reuse, and Recycling, Proceedings of an Iranian-American Workshop. National Academies Press 2005. рр. 94-105.
  22. Rinaldi M., Ubaldo R. Spatial simulation of water use efficiency in a Mediterranean environment, Proc.of Int.Conf. “Water Saving Mediterranean Agriculture & Future Research Needs”, 14-17 February 2007, Valenzano, (Bari, I), Option Mediterranéennes, 2007. Série B: N. 56, рр. 121-124.
  23. Djumaniyazova Y., Sommer R., Ibragimov N., Ruzimov J., Lamers J., Vlek P. Simulating water use and N response of winter wheat in the irrigated floodplains of Northwest Uzbekistan. 2010. Field Crop Research 116: рр. 239-251.

Список всех публикаций, цитирующих данную статью

Copyright © 2025 UzScite | E-LINE PRESS