Перейти к содержимому
UzScite
  • НСИ
    • Новости События
    • Методическая информация
    • Нормативные документы
  • Каталог журналов
  • Указатель авторов
  • Список организаций

Сурхон вохдсида чорвачилик хужалигининг ривожланишида куйчиликнинг урни

Турсунов Н.

Вестник НУУз

  • № 1 (1) 2019

Страницы: 

50

 – 

55

Язык: узбекский

Открыть файл статьи
Открыть страницу статьи в Интернет

Аннотация

В данной статье говорится о богатых различными кормами литовках, расположенных в горных и предгорных территориях Сурханского оазиса, где имеются широкие возможности для занятия скотоводством. Приводятся множество исторических литератур и источников, где речь идёт о возникновении племенноводства и его видах и развитие скотоводства в оазисе, об обеспечении этой отрасли рабочей силой, играющей важную роль. Также говорится о том, что развитие овцеводства,выращивание племенных овец, обеспечение населения животноводческой продукцией, удовлетворение потребности в сельскохозяйственных продуктах, которые на основе ремесленничества способствуют развитию переработки скотоводческой продукции. В статье особое внимание уделяется научному анализу овцеводства в хозяйственной жизни, его роли в жизни населения, исходя из местных условий придаётся большое значение их выращиванию, созданию благоприятных условий для получения племенной породы крупно-рогатого скота и овец. Надо отметить, что продукты животноводство играют важную роль в повседневной жизни населения Сурханского оазиса. Подготовка, производство, переработка имеет свою древнего историю, о котором население оазиса накопил большой исторический опыт. Несмотря на простоту, подготовки продукций и их переработки в статье освещены вопросы усвоения организмом человека продуктов питания, с учётом климата, сохранения здоровья, накоплению сил организмом,которые отдельно освещены в работе. Автор статьи широко освещает развитии овцеводства в долине Сурхан, в конце XIX века и начале ХХ века. В статье особое место овцеводства в хозяйственной деятельности населения. Aвтор в данной статье остановился о благоприятных природных условиях,пастбищах, имеющихся в изучаемом регионе. Также в статье хорошо освещены тотемы и культы,связанные овцам.

Ушбу маколада Сурхон вохасида чорвачилик билан шугулланиш учун кенг яйловлар, турли озукага бой тог ва тоголди худудларнинг борлиги тугрисидаги кенг имкониятлар очиб берилган. Вохда чорвачилик ривожи,насл ва турларнинг пайдо булиши хакида куплаб тарихий адабиётлар, манбалар маълумот беради,чорвачилик дехкончилик ривожида, уни ишчи кучи билан таъминлашда энг мухим вазифани утагани таъкидланади. Айникса, куйчиликнинг ривожланиши, наслдор куй зотларини етиштириш туфайли ауолининг чорвачилик маусулотларига талаб-эутиёжларини таъминлаш, чорва маусулотларини хунармандчилик асосида кайта ишлашни тараккий эттиришга имконият яратди. Вохда куйчиликнинг хужалик хаётидаги урни, уларни купайтириш, насл олиш билан боглик холатлар мухим ахамиятга эга, шароитидан келиб чиккан холда мазкур соуага эътибор берилганлиги илмий таулил этилган. Шунингдек,Сурхон вохаси ахолисининг кундалик турмушида чорвачилик маусулотларининг урни катта эди. Чорвачилик маусулотларини тайёрлаш, цайта ишлаш, озик-овкат маусулоти сифатида фойдаланиш кадимий тарихга эга, воха ахолиси ушбу сохада катта тажриба туплаган. Чорвачилик маусулотларини тайёрлашда кайта ишлаш технологияси оддий, соддалигига карамай, ахоли иклим, минтака холатига, маусулотнинг одам организмига хазм булиши, согликни саклаш, танага куч-кувват беришига алохида эътибор каратилганлиги ёритиб берилган. Маколада Сурхон вохаси ахолисининг хужалик фаолиятида чорвачиликнинг ривожланишида куйчиликнинг урнихуакида фикр юритилади. Вохда табиий шароитнинг кулайлиги, кенг яйловларнинг мавжудлиги ва халкимизнинг куй культи билан боглик эътикод ва карашлари баён этилган.

This article deals with Lithuanians who are rich in various fodder, located in the mountainous and foothill areas of the Surkhan oasis, where there are ample opportunities for animal husbandry. There are a lot of historical literature and sources, where we are talking about the emergence of breeding and its types and the development of animal husbandry in the oasis, about providing this industry with labor, which plays an important role. It is also said that the development of sheep breeding, breeding tribal sheep, providing the population with livestock products, meeting the demand for agricultural products that, on the basis of handicraft, contribute to the development of processing livestock products. The article pays special attention to the scientific analysis of sheep breeding in economic life, its role in the life of the population, based on local conditions, great importance is attached to their cultivation, the creation of favorable conditions for obtaining breeding cattle and sheep. It should be noted that livestock products play an important role in the daily life of the population of the Surkhan oasis. Preparation, production, processing has its own ancient history, about which the population of the oasis has accumulated a great historical experience.Despite the simplicity, the preparation of products and their processing in the article highlights the issues of assimilation by the human body of food, taking into account the climate, preservation of health, accumulation of forces by the body, which are separately highlighted in the work. The author of the article widely covers the development of sheep breeding in the Surkhan valley, at the end of XIX century and the beginning of the XX century.In his article, a special place is given to the role and place of osseous farming in the economic activity of rape. The author in his article dwelled on favorable natural conditions, pastures available in the studied regions. Also in the article is well illuminated totems and cults, connected sheep.

Список использованных источников

  1. УзРМДА. 47-жамгарма, 1-руйхат, 115-иш, 10-варад. Логофет Д.Н. Бухарское ханство под русским протекторатом России. Т.Н.- СПб., 1911. С. 124.
  2. Покотило Н.Н. Отчёт о поездке в предели Центральной и Восточной Бухары в 1886 г.-Ташкент, 1888.-С.65.
  3. Жабборов И. Узбеклар: турмуш тарзи ва маданияти.Т.: ”Удитувчи”, 2003.-Б.8.
  4. Кармышева Б ^ . Типы скотоводства в южных районах Узбекистана и Таджикистана. // Советская этнография. 1969. №1.-С. 45.
  5. Дала ёзувлари, 1999-2018 йиллар. Кизирид тумани, Бойдишлод, Кунчидиш, Шеробод тумани, Xомкон,Кампиртепа, Кизилолма дишлодлари.
  6. Шаниязов К. Основные отрасли животноводства в дореволюционном Узбекистане // Xозяйственно-культурные традиции народов Средней Азии и Казахстана. -М.: Наука, 1975.-С.189.
  7. Дала ёзувлари, 2017 йил. Шеробод тумани Рабатак, Кизирид тумани, Араб, Азон дишлодлари.
  8. Дала ёзувлари, 2018 йил. Бойсун тумани, Кофирун, Гумматак дишлодлари.
  9. Буриев О., Xужамбердиев Т. Узбек халди бодий дадриятлари. Карши. “Насаф”, 2005. Б.41.
  10. Дала ёзувлари, 2018 йил. Шеробод тумани, Бойбулод, Вандоб, XrnOT дишлодлари, Жардургон тумани,Боболочин, Исмоилтепа дишлодлари, Бойсун тумани, Туда, Сайроб, Кунгирот, Шуроб Кишлодлари.
  11. Турсунов Н.Н. Жанубий Сурхон вохаси этнографияси.-Тошкент: “Yangi nashr”, 2015.-Б.57.
  12. Маев Н.А.Очерки Бухарского ханства // Материалы для статистики Туркестанского края. Вып^-СПб,1879.-С.155
  13. Дала ёзувлари, 2018 йил. Бойсун тумани, Кентала, Шуроб дишлодлари.
  14. Буриев О., Xужамбердиев Т. Узбек халди бодий дадриятлари. Карши. “Насаф”, 2005. Б.42.
  15. Кармышева Б ^ . Узбеки-локайцы Таджикистана. Сталинабад. 1954. С. 104. Шаниязов К.Ш. Узбеки-карлуки. Ташкент. “Фан”, 1964. С.71.
  16. Дала ёзувлари, 2018 йил. Бойсун тумани, Туда, Овдапчигай дишлодлари.
  17. Дала ёзувлари, 2018 йил. Олтинсой тумани, Бодихаво, Чинор, Тухтамиш, Вахшивор, Коратепа дишлодлари.
  18. Жабборов И. Узбеклар: Анъанавий хужалиги, турмуш тарзи ва этномаданияти.Т.:”Укитувчи”, 2008. -Б54.
  19. Жабборов И. Узбеклар: турмуш тарзи ва маданияти.Т.:”Укитувчи”, 2003.-Б38.
  20.  Буриев О., Xужамбердиев Т. Узбек халди бодий дадриятлари. Карши. “Насаф”, 2005. Б.49.
  21. Дала ёзувлари, 2018 йил. Бойсун тумани, Шуроб, Чилонзор дишлодлари.
  22. Кармышева Б ^ . Типы скотоводства в южных районах Узбекистана и Таджикистана // Советская этнография. 1969. -№1.-С.68. Морозова О.И. Пастбище и их использование // Советский Таджикистан. -Сталинабад, 1950.-С.38.
  23. Саримсодов Б. Узбек маросим фольклори.Т.,1986.-Б.40-41.
  24. Жураев М. Узбек мавсумий маросим фольклори.Т., 2008.Б.45.
  25. Шчекин.В.А. Чорвачилик. Махсус дисм (2 нашри)-Т.: “Удитувчи”, 1968.-Б.144.
  26. Икромов А. Чорвачилик асослари.-Т.:”Удитувчи”, 1996.-б.145-146.
  27. Дала ёзувлари, 2018 йил. Музработ тумани, Корадамар, Кунгирот, Музработота дишлодлари. Шеробод тумани, Одтош, Вандоб, Xужаикон, Пошхурд дишлодлари, Кизирид тумани, Гиламбоб, Кунчидиш,Истара дишлодлари.
  28. Дала ёзувлари, 2018 йил. Сурхондарё вилояти, Бойсун тумани, Даштигоз дишлоги.
  29. Аширов А. Узбек халдининг дадимий эътидод ва маросимлари.-Т.; А.Навоий номидаги Узбекистон Миллий кутубхонаси, 2007.-Б.158.
  30. Досил, Усмон. Одатнома. К.1: Узбек халд одатлари: тадрижи ва турлари.-Т.: “O’zbekiston” НМИУ,2016.-Б.230.
  31. Дала ёзувлари, Бойсун тумани, Кофрун, Пулхоким, Гумматак дишлодлари, Шеробод тумани, Xомкон,Вандоб, Xужакон, Олтинсой тумани, Бодихаво дишлодлари.
  32. Пешчерева Е.М. Гончарное производства Средней Азии.-М., “Наука”, 1959.С.100.
  33. Аширов А. Узбек халдининг дадимий эътидод ва маросимлари.-Т.; А.Навоий номидаги Узбекистон Миллий кутубхонаси, 2007.-Б.150.
  34. Буриев О. ва б. Кашдадарё вохасида дуйчилик билан билан боглид дадимий диний эътидодий дарашлар// “Давр, замон, шахс” Республика илмий-амалий анжумани I дисм. “Сурхон-Нашр”, 2016.-Б.61.
  35. Снесаров Г.П. Реликты домусульманских верований и обрядов у узбеков Xорезма. М., “Наука”, 1969.-С.315.
  36. Ягодин Б.Н., Xоджайов Т.К. Некрополи древних Маздахкана.-Т., “Фан”, 1970.-С.115.
  37. Толстов С.П. По древним дельтам Окса и Яксарта.М., “Наука”, 1962. -С.132.

Список всех публикаций, цитирующих данную статью

Copyright © 2025 UzScite | E-LINE PRESS