Аштархонийлар сулоласи даврига доир манбаларда ҳарб иши
Аннотация
В статье раскрывается, что военная политика представителей династии Аштарханидов привела к характерным для того периода изменениям в обороне границ страны, порядке сбора войск, военном вооружении, дисциплине, на конкретных примерах объясняются их причины и последствия. Представлены функции военной администрации, хана, совета, административно-военных и военных должностей в период правления династии Аштарского ханства. Отмечается, что во времена династии Аштарханидов общая численность армии, которая могла быть мобилизована в военных ситуациях, составляла 60 000 человек. Представлены причины и последствия изменений в социальной защите и обороноспособности армии, их последствия, сделаны выводы.
Мақолада Аштархонийлар сулоласи вакилларининг (Боқи Муҳаммадхон, Имомқулихон, Абдулазизхон, Субҳонқулихон ва Убайдуллахон) ҳарбий соҳада юритган сиёсатлари натижасида мамалакат чегаралари мудофааси, қўшин тўплаш тартиби, қўшин қуроллари ва тартиб-интизоми масалаларида давр учун хос ўзгаришлар қилганлиги, уларнинг сабаб ва оқибатлари аниқ мисоллар билан очиб берилган. Аштархонийлар сулоласи давридаги ҳарбий бошқарув, хон, кенгаш, маъмурий-харбий (оталиқ, кўкалтош, девонбеги калон, қушбеги кулл, парвоначи, додхоҳ каби мансабларнинг қўшимча ҳарбий вазифаларида сулола даврида содир бўлган ўзгаришлар сабаби, оқибатлари) ва ҳарбий мансабларнинг вазифалари келтирилган. Жумладан, ҳарбий мансаблар вазифаларининг бир-бирига яқинлигига қараб қўшин бошқарувига маcъул мансаблар, қўшинга доир ҳуқуқий масалаларга маcъул мансаблар, қўшин моддий таъминотига маcъул мансаблар ва махсус бўлинмаларга бўлиб, таҳлил этилган. Шунингдек, мақолада «илғорбоши аскар», «сардори сипоҳ», «баҳодир» каби ҳарбий унвонлар, уларни тақдим этиш ва имтиёзларидаги ўзгаришлар тилга олинган. Аштархонийлар сулоласи даврида ҳарбий вазиятларда умумий тўпланадиган қўшин 60 минг кишини ташкил этганлиги таъкидланиб, бу сон ҳар бир вилоятдан белгиланган миқдорда йиғилганлиги ҳақидаги қараш илгари сурилган. Шунингдек, мақолада сулола давридаги қўшиннинг таркибий қисми, ҳарбий тактика, қуроллар ва рамзлар (мисол учун аштархонийлар сулоласи давридаги асосий давлат байроғи тасвири манбаларда келтирилган маълумотлар асосида ишланган), қўшиннинг ижтимоий ҳимояси, мудофаа салоҳияти ва улардан содир бўлган ўзгаришлар сабаб, оқибатлари келтирилган ва хулосалар қилинган.
The article shows that the policies of the representatives of the Ashtarkhanid dynasty in the military sphere resulted in changes specific to the period in the defense of the country’s borders, the order of troop mobilization, military weapons, and discipline, and their causes and consequences are explained with specific examples. The tasks of military administration, khan, council, administrative-military, and military positions during the Ashtarkhanid dynasty are presented. It is noted that the total army that could be mobilized in military situations during the Ashtarkhanid dynasty amounted to 60 thousand people. The causes, consequences, and changes in the social protection and defense potential of the army are presented and conclusions are drawn.
Мақолада Аштархонийлар сулоласи вакилларининг (Боқи Муҳаммадхон, Имомқулихон, Абдулазизхон, Субҳонқулихон ва Убайдуллахон) ҳарбий соҳада юритган сиёсатлари натижасида мамалакат чегаралари мудофааси, қўшин тўплаш тартиби, қўшин қуроллари ва тартиб-интизоми масалаларида давр учун хос ўзгаришлар қилганлиги, уларнинг сабаб ва оқибатлари аниқ мисоллар билан очиб берилган. Аштархонийлар сулоласи давридаги ҳарбий бошқарув, хон, кенгаш, маъмурий-харбий (оталиқ, кўкалтош, девонбеги калон, қушбеги кулл, парвоначи, додхоҳ каби мансабларнинг қўшимча ҳарбий вазифаларида сулола даврида содир бўлган ўзгаришлар сабаби, оқибатлари) ва ҳарбий мансабларнинг вазифалари келтирилган. Жумладан, ҳарбий мансаблар вазифаларининг бир-бирига яқинлигига қараб қўшин бошқарувига маcъул мансаблар, қўшинга доир ҳуқуқий масалаларга маcъул мансаблар, қўшин моддий таъминотига маcъул мансаблар ва махсус бўлинмаларга бўлиб, таҳлил этилган. Шунингдек, мақолада «илғорбоши аскар», «сардори сипоҳ», «баҳодир» каби ҳарбий унвонлар, уларни тақдим этиш ва имтиёзларидаги ўзгаришлар тилга олинган. Аштархонийлар сулоласи даврида ҳарбий вазиятларда умумий тўпланадиган қўшин 60 минг кишини ташкил этганлиги таъкидланиб, бу сон ҳар бир вилоятдан белгиланган миқдорда йиғилганлиги ҳақидаги қараш илгари сурилган. Шунингдек, мақолада сулола давридаги қўшиннинг таркибий қисми, ҳарбий тактика, қуроллар ва рамзлар (мисол учун аштархонийлар сулоласи давридаги асосий давлат байроғи тасвири манбаларда келтирилган маълумотлар асосида ишланган), қўшиннинг ижтимоий ҳимояси, мудофаа салоҳияти ва улардан содир бўлган ўзгаришлар сабаб, оқибатлари келтирилган ва хулосалар қилинган.
The article shows that the policies of the representatives of the Ashtarkhanid dynasty in the military sphere resulted in changes specific to the period in the defense of the country’s borders, the order of troop mobilization, military weapons, and discipline, and their causes and consequences are explained with specific examples. The tasks of military administration, khan, council, administrative-military, and military positions during the Ashtarkhanid dynasty are presented. It is noted that the total army that could be mobilized in military situations during the Ashtarkhanid dynasty amounted to 60 thousand people. The causes, consequences, and changes in the social protection and defense potential of the army are presented and conclusions are drawn.